|
En
1986, a instancias d’o Consello d’a Fabla
Aragonesa, s’achuntoron, amés de dita
asociación, o Ligallo de Fablans de l’Aragonés,
o Instituto de Estudios Altoaragoneses, o Rolde d’Estudios
Nazionalista Aragonés, a Chunta Unibersitaria por a
Reconoxedura y a Promozión de l’Aragonés,
o Rolde de Fabla Aragonesa de Chaca, y l’Asociación
Alasets de Benás, a es efectos de convocar o I
Congreso ta ra Normalizazión de l’Aragonés,
con l’obchectivo de creyar unas normas graficas comuns
ta la nuestra luenga. Finalment, o 19 d’abril de 1987
s’apreboron as Normas Graficas de l’Aragonés
en un congreso amplo e representativo, pero que no aconsiguió
aplegar de plano a totas as voluntatz.
En
chinero de 2005, deciueito anyadas dimpués, se
tornoron a achuntar asociacions y personas en una asambleya
historica celebrada en Uesca. En ixa asambleya s’aprebó
lo Manifiesto
por la unidad de la Lengua Aragonesa,
que dimpués recibió l’adhesión de
4200 personas, 180 entidatz (asociacions, interpresas, clubs,
sindicatos,...), 44 concellos, 5 comarcas y as deputacions
provincials de Uesca y Zaragoza. Tamién en ixa
asambleya de Uesca s’exprisó a necesidat de
convocar un nuevo congreso con a firme decisión de
sensibilizar a la sociedat aragonesa y creyar una autoridat
lingüistica.
Dende ixe mesmo inte
se prencipió a treballar en l’asociación
Chuntos por l’Aragonés, y o 15 de chuliol de
2006, en o II Congreso de l’Aragonés, se creyó
l’Academia de l’Aragonés, con l’aprebación
d’as ordinacions y o nombramiento d’os primers
miembros numerarios.
PRIMERA
NOMINA DE MIEMBROS DE L'ACADEMIA:
Abril
Carceller, Carlos
Gimeno Aragüés,
Chusé
Benítez Marco, Pilar
Castán
Espot, Manuel
Lagraba Miguel, Juan José
Latas
Alegre, Óscar
Lera Alsina, José
Lozano
Sierra, Chabier
Marqués Franco, Manuel
Rodés
Orquín, Francho
Romanos Hernando,
Fernando
Saludas Bernad, Ánchel Lois
Sánchez
Pitarch, Fernando
Satué Sanromán, José
Mª
Segura Malagón, Juan José
Serrano
Lacarra, Roberto
Tena Puy, Ana
Vidaller Tricas,
Rafel
Villa Bruned, Quino
L’Academia
empecipió a funcionar con una Mesa d’Edat ta
constituyir-se dimpués como asociación o diya 9
de setiembre de 2006, baixo lo nombre de "Estudio de
Filología Aragonesa". O primer Consello de
Gubierno oficial, presidiu por Chusé Lera, estió
eslechito con carácter provisional dica que o 28
d’octubre de 2006 se celebró lo primer pleno
oficial en o que se decidió a estructura de
funcionamiento, asinas como un nuevo Consello de Gubierno,
alavez ya ta las tres anyadas que sinyalan as ordinacions,
baixo a presidencia de Manuel Castán.
Ixe
primer Consello de Gubierno teneba la siguient
composición:
President: Manuel
Castán
Vicepresident: Chabier Lozano
Secretaire:
Fernando Sánchez
Tresorero: Juan José
Lagraba
Vocal Coordinación: Mª Pilar
Benítez
Vocal Codificación: Juan José
Segura
Vocal Investigación: Francho Rodés
Vocal
Decumentación: Óscar Latas
Vocal
Sociolingüistica: Fernando Romanos
O
diya 24 de noviembre de 2007, en sesión plenera de
l'Academia, prenió posesión como miembro
numerario lo filologo benasqués, natural de Castilló
de Sos, Antonio Plaza Boya, con o que a nomina d'Academicos
pasa ta la vintena. O mesmo diya, en homenache publico
presidiu per lo Viceconsellero de Cultura d'o Gubierno
d'Aragón, Juan José Vázquez, prenioron
posesión d'a dignidat d'Academicos d'Honor as
siguients personalidatz:
Nieus
Lucia Dueso Lascorz,
escritora chistabina
Juan
José Guillén Calvo,
doctor en filolochía y toponimista panticuto
Bian
Mott,
doctor en filolochía y estudioso de l'aragonés
(especializau en o chistabino)
Artur
Quintana i Font,
doctor en filolochía, correspodient de l'Institut
d'Estudis Catalans y estudioso de l'aragonés
(especializato en l'aragonés residual d'o Mezquín,
y en l'aragonés de Vallibió)
Rosario
Ustáriz Borra,
escritora chesa
Brian
Mott, Artur Quintana, Manuel Castán, Juan José
Vázquez, Nieus Luzía Dueso, Juan José
Guillén y Marta Marín (qui representaba a
Rosario Ustáriz)
En
una nueva sesión plenera celebrata a Samianigo lo 12
d'abril de 2008, estió proclamato Academico d'Honor lo
Dr. Michael Metzeltin (en a foto d'abaixo),
catedratico de Lingüistica y Didactica d'as Luengas
Romanicas d'a Universidat de Viena.
En
a sesión plenera de 21 de marzo de 2009, en Zaragoza,
estió proclamau Academico d'Honor o escritor y actual
Secretaire d'Euskaltzaindia, Xabier Kintana.
Lo
diya 28 d'agosto de 2009 feneixió, ta gran dolor de
totz, Rosario Ustáriz Borra. En paz discanse. (Vinclo:
Homenache postumo a Rosario Ustáriz)
Lo
diya 19 d'aviento de 2009, lo pleno de l'Academia ye informau
d'a renuncia personal de Pilar Benítez Marco y d'Óscar
Latas Alegre, que causan baixa como miembos de l'Academia. En
abril de 2010, Carlos Abril Carceller renuncia a la condición
de miembro de l'ACAR.
Lo
diya 4 de marzo de 2010 se va producir a gran perda de
l'academica d'honor chistabina Nieus-Lucia Dueso Lascorz. En
paz discanse.
L'11
d'aviento de 2010, lo pleno accepta las renuncias personals
de Manuel Marqués Franco y de Rafel Vidaller Tricas.
En
aviento de 2012 se van nombrar es primers miembros
correspondients, un total de seis personas con importants
meritos: Miguel Ánchel Barcos, Juan Pablo Martínez,
Santiago Paricio, Chorchi Díaz, Mª Teresa Moret y
Guillermo Tomás Faci. Istos correspondients pasoron a
estar numerarios en 2014.
Dende
marzo de 2013 ye miembro numerario lo filologo Feliciano
Martínez Tur.
En
octubre de 2019 causan baixa de l’asociación
Chusé Gimeno Aragüés, Roberto Serrano
Lacarra y Ana Tena Puy.
La
nomina actual de miembros de l'Academia ye la siguient:
Numerarios:
Miguel
Ánchel Barcos Calvo
Manuel
Castán Espot
Chorchi
Díaz Gómez
Juan
José Lagraba Miguel
José
Lera Alsina
Chabier
Lozano Sierra
Juan
Pablo Martínez Cortés
Feliciano
Martínez Tur
Mª
Teresa Moret Oliver
Santiago
Paricio Martín
Antonio
Plaza Boya
Francho
Rodés Orquín
Fernando
Romanos Hernando
Ánchel
Lois Saludas Bernad
Fernando
Sánchez Pitarch
José
Mª Satué Sanromán
Juan
José Segura Malagón
Guillermo
Tomás Faci
Quino
Villa Bruned
Honorarios:
Nieus
Lucia Dueso Lascorz
Juan
José Guillén Calvo
Brian
Mott
Artur
Quintana i Font
Michael
Metzeltin
Xabier
Kintana Urtiaga
Rosario
Ustáriz Borra
|
|